«Aldina»: Η νέα σειρά των εκδόσεων Gutenberg

2016-11-01 19:06

Στα χρόνια της απαξίωσης του ποιοτικού βιβλίου, της γενικότερης κρίσης και της απουσίας μιας υποστηρικτικής πολιτικής, οι εκδόσεις Gutenberg τολμούν: εκδίδουν μια νέα σειρά λογοτεχνικών βιβλίων με πολύ υψηλά κριτήρια.

Το όνομά της, Aldina, αποτελεί φόρο τιμής στον λόγιο ανθρωπιστή, τυπογράφο και εκδότη της Αναγέννησης, τον ελληνιστή Άλδο Μανούτιο, που στα τέλη του 15ου αιώνα, αντιστεκόμενος σε μια ανάλογη κρίση της εποχής του και αλλάζοντας επάγγελμα στα 42 του χρόνια, από δάσκαλος γίνεται τυπογράφος και εκδίδει για πρώτη φορά έργα του λυρικού ποιητή Μουσαίου, αττικές τραγωδίες και κωμωδίες, τα ομηρικά έπη, έργα του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη, αρχαιοελληνικό και λατινικό λεξικό, γραμματικές, ψαλτήρια και τόσα άλλα. Κάθε βιβλίο, κάθε aldina που έβγαινε από το τυπογραφείο του με αυστηρή επιμέλεια και κάτω από τον δικό του προσωπικό σχεδιασμό, είχε ως λογότυπο ένα δελφίνι τυλιγμένο γύρω από μια άγκυρα (πηγή έμπνευσης στάθηκε ένα ρωμαϊκό νόμισμα του 80 μ.Χ, όπου το συγκεκριμένο σήμα συνοδευόταν από το ρητό «σπεύδε βραδέως» - λατ. «festina lente»).

Το ίδιο λογότυπο κοσμεί και τη νέα σειρά των εκδόσεων Gutenberg, που περιλαμβάνει στο πρόγραμμά της πολλά σημαντικά, σύγχρονα και παλαιότερα, λογοτεχνικά έργα. Εμπνευστής της ο εκλιπών ποιητής και φιλόλογος Δημήτρης Αρμάος, πολύτιμος συνεργάτης των εκδόσεων Gutenberg επί δεκαετίες. Η σειρά είχε ανακοινωθεί από το 2014, ο πρόωρος θάνατος όμως του Αρμάου ανέβαλε την έναρξή της. Οι εκδόσεις Gutenberg θέλησαν να πραγματοποιήσουν το μεγαλόπνοο σχέδιό του και το έργο αυτό ανέλαβε, με πολλή αγάπη και ευθύνη, η σύντροφος της ζωής του και συνεργάτιδά του σε πολλά έργα κριτικής της λογοτεχνίας αλλά και επιμέλειας εκδόσεων Ζωή Μπέλλα, που έχει και τη διεύθυνση της νέας σειράς.

Οι εκδόσεις του Μανούτιου στάθηκαν το μεγάλο βάθρο όπου πάτησε σταθερά η Αναγέννηση. Το ελληνικό πνεύμα διαχύθηκε στην Ευρώπη μέσα από δεκάδες κλασικά σχολιασμένα έργα που τροφοδότησαν τη νέα σκέψη. Η Aldina του Gutenberg περιλαμβάνει στο πρόγραμμά της φροντισμένες μεταφράσεις ξενόγλωσσων έργων, δοκιμασμένων στο χρόνο, που εκδίδονται για πρώτη φορά στη γλώσσα μας, αλλά και επανεκδόσεις παλαιότερων εκλεκτών μεταφράσεων που αξίζει να τις (ξανα)διαβάσουν οι σύγχρονοι Έλληνες. Περιλαμβάνει ακόμη ελληνικά έργα που στάθηκαν σταθμοί στην εξέλιξη του νεοελληνικού μυθιστορήματος, αλλά και σύγχρονους συγγραφείς, Έλληνες και ξένους, που χαράσσουν νέους δρόμους στην πεζογραφία.

Όλα τα βιβλία, σε πολυτονικό σύστημα, συμπληρώνονται από εμπεριστατωμένες εισαγωγές, σημειώσεις, επίμετρα, εργοβιογραφικά και βιβλιογραφικά σημειώματα, πίνακες κ.ά., και απευθύνονται στους αναγνώστες που επιθυμούν να ευχαριστηθούν την ανάγνωση αλλά και να διεισδύσουν στη βαθύτερη σκέψη των συγγραφέων. Διευρύνει δηλαδή η Αldina την καταξιωμένη σειρά κλασικών έργων Orbis Literae, που από το 1990 μέχρι σήμερα έχει προσφέρει στο ελληνικό κοινό μερικά από τα μεγαλύτερα αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Ομοίως, και τα διακόσια περίπου έργα που συμπεριέλαβε στο πρόγραμμα της Aldina ο Αρμάος (και τα οποία θα συμπληρώνονται συνεχώς και από νέες εκδοτικές επιλογές) δίνουν την ευκαιρία στους Έλληνες αναγνώστες να αποκτήσουν μοναδικές αναγνωστικές εμπειρίες μέσ’ από έργα παλαιότερων αλλά και (κυρίως) σύγχρονων συγγραφέων, που με οξύνοια και τόλμη προωθούν την ανθρώπινη σκέψη.

Την καλλιτεχνική εμφάνιση των βιβλίων φροντίζει ο ακάματος Γιάννης Μαμάης, που έχει κάνει στόχο της ζωής του την άψογη αισθητική μορφή κάθε σελίδας που περνάει από τα χέρια του και παίρνει το δρόμο του τυπογραφείου. Όπως ο Μανούτιος, ο Γ. Μαμάης είναι μια τυπογραφική σχολή από μόνος του: η επιλογή των γραμματοσειρών, των σχημάτων και των εικαστικών, το ισορροπημένο ζύγισμα της σελίδας, το χρώμα και το μέγεθος του χαρτιού και τόσα άλλα που στους περισσότερους φαίνονται αδιάφορα ή περιττά, είναι γι’ αυτόν τον επίμονο εργάτη της τυπογραφίας οι προϋποθέσεις όχι απλά για ένα ωραίο βιβλίο, αλλά προπάντων για μια απολαυστική ανάγνωση.

Η έναρξη της νέας σειράς των εκδόσεων Gutenberg συμπίπτει με τη μεγάλη έκθεση για τα 500 χρόνια από το θάνατο του Άλδου Μανούτιου, που οργάνωσε το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη σε συνεργασία με τη Μαρκιανή Βιβλιοθήκη της Βενετίας, τιμώντας τα 500 χρόνια από το θάνατο του μεγάλου εκδότη (η έκθεση εγκαινιάστηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2016). Σηματοδοτείται έτσι πολύ έντονα η μεγάλη σημασία που είχε για τα γράμματα το έργο του μεγάλου ουμανιστή.

Η Aldina των εκδόσεων Gutenberg κάνει τα δικά της εγκαίνια τον Νοέμβριο με την έκδοση τεσσάρων πολύ διαφορετικών μεταξύ τους βιβλίων, στοιχείο που δείχνει τον ανοιχτό και ευέλικτο χαρακτήρα της και την επιθυμία να ικανοποιηθεί ένα ευρύ κοινό απαιτητικών αναγνωστών:

1. Edgar Allan Poe, Η Αφήγηση του Άρθουρ Γκόρντον Πιμ απὸ το Ναντάκετ, σε μετάφραση Πολύκαρπου Πολυκάρπου: μια συναρπαστική ναυτική περιπέτεια, μια αλληγορία για το ατελεύτητο ταξίδι στα βάθη της ανθρώπινης ψυχής∙ το πεζογράφημα του Πόε, που ο Μπόρχες χαρακτήρισε ως το «σημαντικότερο έργο» του και επηρέασε μεγάλους συγγραφείς όπως ο Ιούλιος Βερν.

2. Colm Tóibín, Καραβοφάναρο στο Μαύρο Νερό, σε μετάφραση Αθηνάς Δημητριάδου: τρεις γενιές γυναικών μπροστά σ’ ένα πρόβλημα που τις αφορά ‒ κουβέντες, σιωπές, αναμνήσεις. Με το Καραβοφάναρο ο Tομπίν ρίχνει φως σε πολύ βαθιά νερά, στα άρρητα συναισθήματα των μελών μιας οικογένειας, σε ανεπούλωτα τραύματα.

3. Βασίλης Βασιλικός, Ζ. Φανταστικό ντοκιμαντέρ ενός εγκλήματος: Το μυθιστόρημα-σταθμός της ελληνικής λογοτεχνίας, ένα πολιτικό ντοκουμέντο, ένα από τα διασημότερα σε όλο τον κόσμο ελληνικά βιβλία σε νέα, αναθεωρημένη έκδοση, πενήντα χρόνια από την πρώτη του δημοσίευση.

4. Joaquim-Maria Machado de Assis, Ελένα, σε μετάφραση Νίκου Πρατσίνη: ένα από κορυφαία βιβλία του θεμελιωτή του αστικού μυθιστορήματος της Βραζιλίας, που για πρώτη φορά μεταφράζεται στα ελληνικά. Ένα αισθηματικό δράμα που απηχεί το πέρασμα της χώρας του από την αποικιακή στη σύγχρονη εποχή της και εντυπωσιάζει χάρη στην απολαυστική πλοκή αλλά και τη διεισδυτική ματιά στις πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες της.

Την πρώτη αυτή τετράδα θα ακολουθήσουν πολλά και ενδιαφέροντα βιβλία, ανάμεσά τους: Στόουνερ του John Eduard Williams (μετάφραση Αθηνάς Δημητριάδη) και Αύγουστος του ίδιου συγγραφέα (μετάφραση Μαρίας Αγγελίδου), Η Θεία Τούλα του Miguel de Unamuno (μετάφραση Κωνσταντίνου Παλαιολόγου), Μοντέστ Μινιόν του Balzak και νουβέλες του Gustave Flaubert (σε μετάφραση Έφης Κορομηλά), Η Γραμματική των Γλωσσών της Βαβέλ του άγνωστου στη χώρα μας Jürgen Buchmann (μετάφραση Συμεών Σταμπουλού), αλλά και επανεκδόσεις καλών μεταφράσεων όπως Η Συλλογή των 49 στο σφυρί του Thomas Pynchon (μετάφραση Δημήτρη Δημηρούλη), Ο Καλός στρατιώτης του Ford Madox Ford (μετάφραση Γ.Ι. Μπαμπασάκη), Ορλάντο της Virginia Woolf (μετάφραση Αργυρώς Μαντόγλου) και Μασιμίλα Ντόνι του Balzak (μετάφραση Β. Βασιλικού - Β. Παπαντωνίου). Kαι τέλος, αστυνομικά και βιβλία μυστηρίου, όπως τα βιβλία της πρωτοπόρου του είδους Anna Katharine Green και του ανεπανάληπτου Sir Arthur Conan Doyle (μετάφραση Ερ. Μπαρτζινόπουλου).

Πηγή : diastixo.gr