"Ακόμα κρύβομαι για να καπνίσω" από το Cine-Δράση Πέμπτη 7 Φεβρουαρίου 2019, 8:15μμ, στο ΤΥΠΕΤ

2019-02-05 18:07

Το «Ακόμα κρύβομαι για να καπνίσω» της αυτοεξόριστης από την πατρίδα της, Αλγερινής ηθοποιού, σκηνοθέτη και συγγραφέα Rayhana Obermeyer παρουσιάζει ιδιαίτερο ελληνικό ενδιαφέρον. Οι σκηνές στο εσωτερικό των λουτρών γυρίστηκαν εξ ολοκλήρου στο Μπέη Χαμάμ της Θεσσαλονίκης, ένα από τα βασικά ενθύμια της οθωμανικής κουλτούρας στη συμπρωτεύουσα. Το χαμάμ αυτό, γνωστό και ως Λουτρά Παράδεισος, χτίστηκε στην Εγνατία οδό το 1444, και ήταν το πρώτο στην πόλη και το σημαντικότερο σε όλη την Ελλάδα. Παρέμεινε σε λειτουργία ως το 1968 που υπενοικιάστηκε στην Ελληνική Αρχαιολογική Υπηρεσία. Μετά τον σεισμό του 1978, αποκαταστάθηκε και χρησιμοποιείται για πολιτιστικές δραστηριότητες.

Στην παραγωγή του φιλμ βρίσκεται η γαλλική «KG Productions» του Κώστα και της Μισέλ Ρέι-Γαβράς και η ελληνική Blonde της Φένιας Κοσοβίτσα, ενώ Ελληνίδες ηθοποιοί συμμετέχουν ως λουόμενες. Την υπέροχη φωτογραφία υπογράφει η Ολυμπία Μυτιληναίου. Έντονο ελληνικό χρώμα, λοιπόν, σε μια ιστορία που αντιμετωπίζει με τρυφερότητα, χιούμορ και απελπισία την θέση της γυναίκας σε κοινωνίες που τους στερούν βασικά δικαιώματα. Μια ταινία για την ελευθερία σκέψης και βούλησης, την καταπίεση, το γέλιο και τον πόνο, την υποταγή και την αντίσταση, κυρίως όμως για την απαίτηση των γυναικών να χειραφετηθούν και να κατακτήσουν όλα όσα δικαιούνται και αξίζουν.

Βρισκόμαστε στα 1995. Η Αλγερινή ισλαμική κοινωνία μαστίζεται από τρομοκρατικές ενέργειες και πολιτικές αντιπαραθέσεις. Από τη μια ο συντηρητισμός και η οπισθοδρομικότητα των κρατούντων και από την άλλη η πόθος για πολιτική και κοινωνική αλλαγή σε προοδευτική κατεύθυνση. Στο Αλγέρι, πρωτεύουσα της χώρας, η Φατίμα, μια ισχυρόβουλη γυναίκα διευθύνει ένα χαμάμ στο οποίο πηγαίνουν γυναίκες κάθε ηλικίας, κοινωνικής τάξης και οικογενειακής κατάστασης, για να καλλωπιστούν, αλλά κυρίως για να νιώσουν ελεύθερες, να βγάλουν χωρίς φόβο τα ρούχα τους και τα εσώψυχά τους. Έξω από το χαμάμ υπάρχει ένας κόσμος με θανατηφόρες απαγορεύσεις, φανατισμό και οργή, μέσα μόνον γυναίκες που επιθυμούν να αγαπηθούν και να απελευθερωθούν. Απαλλαγμένες από την αντρική παρουσία και καταπίεση συζητούν σε βάθος πολιτικά και κοινωνικά θέματα, διηγούνται προσωπικές αστείες ή τραγικές ιστορίες, εξομολογούνται συναισθήματα και περιστατικά κακομεταχείρισης.

Είναι γυναίκες διαφορετικής ηλικίας, κοινωνικής τάξης, μορφωτικού επιπέδου, με διαφορετικές ιστορίες ζωής και διαφορετικούς χαρακτήρες. Η ισχυρόβουλη διευθύντρια, η αγαθή και ονειροπόλα ανύπαντρη άξια βοηθός και φίλη της, η ώριμη δασκάλα, η γερασμένη μαία, η επαναστατημένη φοιτήτρια που οι συμφοιτητές της έλουσαν με βιτριόλι, η νεαρή χήρα του εμίρη αρχηγού των φονταμενταλιστών ισλαμιστών που όλες οι υπόλοιπες φοβούνται, πολλές μαμάδες και γιαγιάδες που η ηλικία και οι δυσκολίες τις έχουν κάνει θυμόσοφες και κυνικές. Όλες πελάτισσες, άλλες φιλενάδες και άλλες εχθροί συνυπάρχουν και επικοινωνούν, άλλοτε ήρεμα άλλοτε με εντάσεις και αντιπαραθέσεις. Ένα πρωί, θα κάνει την εμφάνισή της η Μεριέμ, ένα 16χρονο ετοιμόγεννο κοριτσάκι, την οποία κυνηγάει να σκοτώσει για λόγους τιμής ο αδερφός της. Η Φατίμα θα της προσφέρει καταφύγιο και θα κρατήσει την ιστορία της μυστική από τις υπόλοιπες λουόμενες.

Η Rayhana Obermeyer μεταφέρει στην οθόνη το ομώνυμο θεατρικό του οποίου ήταν συγγραφέας και πρωταγωνίστρια και το οποίο τιμήθηκε με δεκάδες διεθνείς καλλιτεχνικές διακρίσεις. Αυτό το έργο τέχνης, το 2009, παραλίγο να της κοστίσει τη ζωή, αφού μετά από μία παράσταση δέχτηκε δολοφονική επίθεση εξτρεμιστών. Κινηματογραφεί με ταλέντο, ως άνθρωπος που τα έχει υποστεί, την γυναικεία καταπίεση, τα περιορισμένα δικαιώματα και τον ανύπαρκτο λόγο του γυναικείου φύλλου στις ισλαμικές κοινωνίες.

Στην ταινία δίνουν ξεχωριστή αξία με τη συμμετοχή τους δύο από τις πλέον καταξιωμένες γυναίκες ηθοποιούς του αραβικού κόσμου. Η Hiam AbbassBiyouna. Κοντά τους οι υπόλοιπες ηθοποιοί, μαζί και οι δεκάδες Θεσσαλονικές κομπάρσες δίνουν ρεσιτάλ ερμηνειών συμβάλλοντας η κάθε μια με τον τρόπο της στο γοητευτικό αποτέλεσμα που φωτίζει πλευρές της γυναικείας χειραφέτησης ή υποδούλωσης στο μουσουλμανικό κόσμο και όχι μόνον. Γιατί, σε μια δεύτερη ανάγνωση γίνεται φανερό ότι η ταινία δεν αναφέρεται μόνον στις γυναίκες του Ισλάμ. Αναφέρεται σε όλα τα ανθρώπινα πλάσματα, άνδρες και γυναίκες που «κρύβονται για να καπνίσουν», δεν αποκαλύπτουν δηλαδή τον πραγματικό τους εαυτό είτε από φόβο για τις αντιδράσεις των άλλων είτε από κακώς εννοούμενο σεβασμό. Η φωτογραφία της Ολυμπίας Μυτιληναίου (Miss Violence) δημιουργεί μια ονειρική ατμόσφαιρα και αναδεικνύει το χαμάμ με την υγρασία και την ιστορία του όπως αποτυπώνεται στους ξεθωριασμένους τοίχους και τα παλιωμένα μάρμαρα σε έναν ακόμα πρωταγωνιστή του φιλμ.

Η ταινία απέσπασε Βραβείο κοινού στο 57ο Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης (2017), οπότε και πρωτοπροβλήθηκε.

Ελλάδα-Αλγερία-Γαλλία, 2016. Διάρκεια: 90΄. Σκηνοθεσία - Σενάριο: Rayhana Obermeyer. Πρωταγωνιστούν: Hiam Abbass, Biyouna, Fadila Belkebla, Nadia Kaci, Nassima Benchicou, Sarah Layssac, Maymouna, Lina Soualem, Faroudia Amazit, Fethi Galleze.


Οι χειμερινές κινηματογραφικές προβολές του Cine-Δράση πραγματοποιούνται κάθε Πέμπτη, 8.15 το βράδυ στην αίθουσα "Ν. Εγγονόπουλος" του πάρκου "Μ. Θεοδωράκης" (ΤΥΠΕΤ), Π. Μπακογιάννη 38-42, Βριλήσσια.